Công cụ tìm kiếm hoạt động bằng cách lấy dữ liệu từ hàng tỷ trang web thông qua trình thu thập dữ liệu web, còn được gọi là spider hoặc bot. Những trình thu thập thông tin này điều hướng trên web và theo dõi các liên kết để khám phá trang mới. Các trang này sau đó được thêm vào một chỉ mục mà các công cụ tìm kiếm sử dụng để đưa ra kết quả.
Việc hiểu cách hoạt động của công cụ tìm kiếm là rất quan trọng đối với việc làm SEO. Thực tế, tối ưu hóa không thể thực hiện một cách hiệu quả nếu không hiểu rõ cách công cụ tìm kiếm hoạt động.
Phần 1: Những điều cơ bản về công cụ tìm kiếm
Hãy bắt đầu với việc tìm hiểu về khái niệm của công cụ tìm kiếm là gì, lý do tại sao chúng trở nên quan trọng, và cách mà chúng tạo ra nguồn thu nhập.
Công cụ tìm kiếm là gì?
Công cụ tìm kiếm là một hệ thống cơ sở dữ liệu có khả năng truy xuất thông tin từ trên internet. Các công cụ tìm kiếm thường bao gồm hai thành phần chính:
- Chỉ mục tìm kiếm: Đây là một kho thông tin kỹ thuật số về các trang web trên internet.
- Thuật toán tìm kiếm: Đây là các chương trình máy tính được thiết kế để so sánh và trả về kết quả từ chỉ mục tìm kiếm.
Mục đích của công cụ tìm kiếm là gì?
Tất cả các công cụ tìm kiếm đều nhằm mục đích đem đến kết quả tối ưu và phù hợp nhất cho người dùng. Điều này cũng chính là yếu tố quan trọng giúp họ chiếm lĩnh thị phần trên thị trường.
Công cụ tìm kiếm kiếm tiền như thế nào?
Công cụ tìm kiếm chia thành hai loại kết quả:
- Kết quả tự nhiên: Đây là kết quả không phải trả tiền từ chỉ mục tìm kiếm. Không thể trả tiền để ở đây, và thứ tự xuất hiện của chúng phụ thuộc vào thuật toán của công cụ tìm kiếm.
- Kết quả quảng cáo: Đây là kết quả được trả tiền từ các nhà quảng cáo. Bạn có thể trả tiền để được xuất hiện ở đây. Mỗi khi một người dùng nhấp vào kết quả tìm kiếm này, nhà quảng cáo sẽ trả tiền cho công cụ tìm kiếm. Phương thức này được gọi là quảng cáo trả tiền cho mỗi lần nhấp chuột (PPC), và nó là lý do tại sao thị phần quảng cáo trên công cụ tìm kiếm trở nên quan trọng. Số lượng người dùng càng nhiều, có nghĩa là có nhiều lượt nhấp vào quảng cáo hơn, và từ đó tạo ra nhiều doanh thu hơn.
Phần 2: Cách công cụ tìm kiếm xây dựng chỉ mục
Mỗi công cụ tìm kiếm đều có quy trình riêng để tạo chỉ mục tìm kiếm. Dưới đây là một phiên bản đơn giản hóa của quy trình mà Google thực hiện.
URL
Mọi quá trình bắt đầu từ một danh sách các địa chỉ URL đã được biết đến. Google phát hiện các trang này thông qua ba phương pháp chính:
- Từ các liên kết quay lại (backlink): Google duy trì một chỉ mục với hàng trăm tỷ trang web. Khi một trang web mới được liên kết từ một trang mà Google đã biết đến, Google có thể theo dõi và phát hiện trang mới đó.
- Từ sitemap: Sitemap là một tài liệu đặc biệt cho biết các trang và tập tin mà bạn cho là quan trọng trên trang web của mình. Google sử dụng thông tin từ sitemap để hiểu cấu trúc của trang web và tìm các trang mới.
- Từ việc gửi URL: Google cung cấp tính năng cho chủ sở hữu trang web gửi các URL cụ thể để yêu cầu việc thu thập thông tin từ trang đó. Điều này được thực hiện thông qua Google Search Console, nơi chủ sở hữu có thể yêu cầu Google index các trang cụ thể.
Thu thập thông tin
Quá trình Thu Thập Thông Tin (Crawling) là quá trình mà bot máy tính (gọi là spider) truy cập và tải về các URL đã biết trước. Googlebot là trình thu thập thông tin của Google, thực hiện nhiệm vụ này trên internet.
Xử lý và kết xuất
Quá trình xử lý là nơi Google hoạt động để hiểu và trích xuất thông tin chính từ các trang web được thu thập thông tin. Để thực hiện điều này, Google cần phải hiển thị các trang web, nơi mà nó thực hiện việc chạy mã nguồn của trang để hiểu giao diện của trang web đó đối với người dùng.
Mặc dù không ai ngoài Google biết chi tiết cụ thể về quá trình này, điều này không phải là vấn đề lớn. Điều quan trọng là quá trình này liên quan đến việc trích xuất các liên kết và lưu trữ nội dung để tạo chỉ mục.
Lập chỉ mục
Quá trình lập chỉ mục là khi thông tin từ các trang web được thu thập và xử lý để thêm vào cơ sở dữ liệu của công cụ tìm kiếm. Chính cơ sở dữ liệu này, hay chỉ mục tìm kiếm, là nơi mà người dùng tìm kiếm thông tin khi sử dụng công cụ tìm kiếm. Điều này giải thích vì sao việc được lập chỉ mục trên các nền tảng tìm kiếm lớn như Google và Bing lại có tầm quan trọng như vậy. Nếu thông tin của bạn không có trong chỉ mục, người dùng sẽ không thể tìm thấy bạn trên kết quả tìm kiếm.
Phần 3: Cách công cụ tìm kiếm xếp hạng các trang
Khám phá, thu thập thông tin và lập chỉ mục nội dung chỉ là bước khởi đầu trong quá trình tạo ra một công cụ tìm kiếm đáng tin cậy. Để đưa ra các kết quả phù hợp và có ích cho người dùng, công cụ tìm kiếm cũng cần có khả năng xếp hạng. Điều này đòi hỏi sự hoạt động của các thuật toán tìm kiếm, đánh giá và sắp xếp các trang web dựa trên độ phù hợp và chất lượng của nội dung.
Thuật toán tìm kiếm là gì?
Các thuật toán tìm kiếm là tập hợp các công thức để so khớp và xếp hạng các kết quả liên quan từ chỉ mục. Google sử dụng đa dạng yếu tố trong thuật toán của mình.
Các yếu tố xếp hạng chính của Google
Dường như không ai biết chính xác mọi yếu tố Google sử dụng để xếp hạng trang web, vì công ty này chưa công bố chúng. Tuy nhiên, có một số yếu tố quan trọng có thể được nhấn mạnh như sau:
Backlink
Backlink là các liên kết được tạo từ một trang trên trang web này đến một trang web khác. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc xếp hạng trên Google và được coi là một trong những yếu tố quan trọng nhất. Điều này có thể giải thích tại sao chúng tôi thấy mối liên quan chặt chẽ giữa các domain liên kết và lưu lượng truy cập tự nhiên trong nghiên cứu trên hàng tỷ trang web.
Tuy nhiên, không chỉ là số lượng, mà còn là chất lượng. Trang web với một số backlink chất lượng cao thường đạt hạng cao hơn so với những trang có nhiều backlink chất lượng kém.
Mức độ liên quan
Mức độ liên quan đề cập đến mức độ hữu ích của một kết quả cụ thể đối với người dùng tìm kiếm. Google sử dụng nhiều phương pháp để đánh giá điều này. Ở mức độ cơ bản nhất, nó sẽ tìm kiếm các trang web chứa các từ khóa giống với truy vấn tìm kiếm. Hơn nữa, Google cũng xem xét dữ liệu về tương tác để đánh giá xem người dùng khác có thấy kết quả này hữu ích hay không.
Sự mới mẻ
Yếu tố của tính mới mẻ là quan trọng trong việc xếp hạng trang web trên các công cụ tìm kiếm, đặc biệt là khi người dùng tìm kiếm thông tin mới nhất. Đây là lý do vì sao kết quả hàng đầu thường liên quan đến các sự kiện, tin tức, hoặc sản phẩm mới nhất như “loạt phim Netflix mới” thay vì các nội dung cũ như “cách giải khối Rubik.
Tốc độ trang
Tốc độ trang không chỉ là yếu tố quan trọng trong việc xếp hạng trên máy tính và thiết bị di động, mà còn đóng vai trò quan trọng trong trải nghiệm người dùng. Tuy nhiên, tốc độ trang thường được xem là yếu tố xếp hạng tiêu cực hơn là tích cực. Lý do chính là vì nó có ảnh hưởng tiêu cực đối với các trang web chậm hơn, thay vì có ảnh hưởng tích cực đối với các trang có tốc độ nhanh như chớp.
Thân thiện với thiết bị di động
Tính thân thiện với thiết bị di động đã trở thành một yếu tố quan trọng trong việc xếp hạng trên cả thiết bị di động và máy tính kể từ khi Google bắt đầu lập chỉ mục trên thiết bị di động vào năm 2019.
Phần 4: Cách công cụ tìm kiếm cá nhân hóa kết quả
Google cá nhân hóa kết quả tìm kiếm dựa trên thông tin cá nhân của từng người dùng. Thông tin như vị trí địa lý, ngôn ngữ sử dụng và lịch sử tìm kiếm được sử dụng để điều chỉnh các kết quả này. Hãy cùng xem xét chi tiết hơn về cách Google thực hiện điều này.
Vị trí
Google sử dụng vị trí của bạn để tùy chỉnh kết quả tìm kiếm cho những truy vấn có tính địa phương. Điều này giải thích vì sao tất cả các kết quả cho “nhà hàng Ý” mà bạn thấy đều liên quan đến hoặc từ các nhà hàng trong khu vực của bạn. Google hiểu rằng việc đi xa đến mức phải bay nửa vòng trái đất chỉ để ăn trưa không phải là điều thực tế.
Ngôn ngữ
Google hiểu rằng việc hiển thị kết quả tìm kiếm bằng tiếng Anh cho người dùng ở Tây Ban Nha không mang lại lợi ích gì. Đó là lý do tại sao nó ưu tiên xếp hạng các phiên bản nội dung đã được dịch và địa phương hóa (nếu có) cho người dùng nói các ngôn ngữ khác nhau.
Lịch sử tìm kiếm
Google thu thập thông tin về các hoạt động và địa điểm của bạn để cải thiện trải nghiệm tìm kiếm cá nhân của bạn. Tuy nhiên, bạn có thể chọn không chia sẻ thông tin này, nhưng đa số người dùng thường không làm điều đó.
Lời Kết
Hãy để những công cụ tìm kiếm đồng hành cùng bạn trong cuộc hành trình khám phá tri thức và thông tin vô tận trên internet. Đến với thế giới của search engine, nơi mà sức mạnh của dữ liệu và công nghệ hội tụ, giúp cho việc tìm kiếm trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn bao giờ hết.
